Beyaz Baston, 1921 yılında Londra'da trafik kazası sonucu görme yetisini kaybeden bir fotoğraf sanatçısının, dış dünyanın kendisini fark etmesi için bastonunu beyaza boyamasıyla oluşmuş ve başarılı olması nedeniyle Fransa'da Körler Örgütü tarafından 1931 yılında simge haline gelmiş engelli hareketidir. Dünyada her yıl Ocak ayının ikinci haftası olan 7 - 14 Ocak tarihleri ‘Beyaz Baston Körler Haftası’ olarak kabul edilmektedir.
Baston kullanımı; görme engellilerin çarpma, düşme, yaralanma, sakatlanma riskini azaltır, yürüyüş ve fiziksel aktivitede bulunan engellilerin motor becerilerini geliştirir. Kendilerine güven duygusunu, sosyal etkinliklere katılma ve bağımsız hareket edebilme yeteneklerini artırır. Beyaz baston körlerin bağımsızlaşmasının ve özgürleşmesinin sembolüdür.
Körlük, görme yeteneğinin bulunmaması ya da yitirilmiş olmasıdır. Görme merkezinin ya da görme sinirinin zarar görmesi sonucu ortaya çıkabildiği gibi, doğrudan gözlerden de kaynaklanmaktadır.
Doğumsal kaynaklı körlük nedenlerinden bazıları; annenin gebeliği sırasında geçirdiği kızamıkçık, parazit enfeksiyonu nadir de olsa su çiçeği bazı ilaçlar, radyasyona maruz kalmak, kazalar ve kalıtımsal etmenlerdir. Kalıtımsal retina bozuklukları, tavuk karası, görme siniri dokusunda gerilik, doğuştan katarakt ve glokom, göz küresinin küçüklüğü veya yokluğu, tümörler ve albinizm, erken doğum, beyin zarı iltihabı (menenjit), trahom hastalığı, A vitamini eksikliği de körlüğe neden olabilir.
Sonradan oluşan körlük nedenlerinden bazıları; katarakt, göz tansiyonu (glokom), sarı nokta hastalığı, retina yırtılması, ileri evre şeker hastalığı, iş ve trafik kazaları, göz iltihapları, beyin tümörleri, multiple skleroz (MS) ve göz kazalarıdır.
Her yaş grubunu ilgilendiren göz kazaları; hafif görme bozukluğundan gözün tüm kaybına kadar durumlara neden olabilir. Bu tür kazalarda en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Acil müdahale gözde kalıcı zararların oluşmasını engellemek açısından son derece önemlidir.
Bulanık görme, göz ya da çevresinde kızarıklık, şişlik, ağrı, uzak veya yakını görememe, çift görme, gözün aşırı sulanması, batma, yanma, şaşılık ve göz renginde değişme gibi göz hastalıklarını hatırlatan belirtilerde mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Göz muayenesi asla ihmal edilmemeli, rutin kontroller atlanmamalı, sağlık kurumlarımızda muayene olup, doktorlarımızın verdiği tedaviye uyulmalı, gözlük ve lens alırken mutlaka muayene olmalı ve rastgele yerlerden gözlük ve lens alınmamalıdır. Hastaların bu konuda duyarlı olması, en küçük bir şikâyeti dikkate alması göz sağlığı acısından çok önemlidir.
Sağlık Bakanlığı tarafından görmenin normal gelişimini engelleyecek risk etmenlerini saptamak ve yetersiz görmesi olan olguları erken dönemde tanımak amacıyla Görme Tarama Programı oluşturulmuştur.
Bu kapsamda;
• 0-3 aylık bebekler
• Okul öncesi ( 36 - 48 aylık ) çocuklar
• İlköğretim 1. sınıf çocuklar (6 - 7 yaş) tarama kapsamındadır.
Göz sağlığını korumak ve olumsuz sonuçların önüne geçmek için dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:
• Televizyon ve bilgisayar ekranına uzun süre yakından bakılmamalıdır.
• Uzun süren bilgisayar kullanımlarında gözler sık sık dinlendirilmelidir.
• Görme yeteneğini güçlendiren A vitamini içeren besinler (havuç, yumurta, yeşil sebzeler) bol miktarda tüketilmelidir.
• Göz hijyenine özen gösterilmelidir.
• Kitap okurken göz ile kitap arasında en az 30 cm mesafe olmasına dikkat edilmelidir.
• Çok az ya da fazla ışıkta okuma ve yazma yapılmamalıdır.
• Başkalarına ait gözlükler kullanılmamalıdır.
• Çocuklarda herhangi bir göz kayması veya görme bozukluğu şüphesi varsa en kısa sürede göz doktoruna başvurulmalıdır.
• İlerleyen yaşla birlikte göz sağlığında herhangi bir problem yaşanmaması için hayat boyu düzenli aralıklarla göz muayenesi yaptırılmalıdır.
Beyaz Baston Körler Haftasıyla farkındalık oluşturma ve çözüm amaçlı yürütülen etkinliklerle göz sağlığının önemi vurgulanmaktadır. Ayrıca görme engelli kişilerin sorunlarına çözüm yolları aranmaktadır. Bu konuda toplum olarak bilincin artması, kamu, özel sektör ve sivil toplum örgütlerinin üzerine düşeni yapmasıyla engellilerin topluma katılması ve bütünleşmesi kolaylaşacak.
