Adak (nezir), kişinin kendisini borca sokması, borçlandırması demektir. (Wensinck, el-Muʿcem, “nẕr” md.). Kur’an’da adak adamayı teşvik eden veya yasaklayan herhangi bir hüküm yoktur. Fakat adak yani Allah'a verilen sözler yerine getirilmelidir (Hac 22/29; İnsan 76/7; Ahzab 23; Saf 2-3). Adağın sadece kan akıtmak, bunun da horoz olması gerektiği inancı da doğru değildir. Her şey adanabilir.
"Şu anda şu işim olursa şunu yapacağım." "Bu işim olursa böyle kurban keseceğim." gibi şarta bağlı nezir, kullukta haddi aşmak, saygısızlıktır. Bundan dolayı nezir şarta bağlı olmamalıdır (Al-i İmran [3] 35). Kişi kendisini zorlayan bir neden olmadığı halde "İnşaallah seneye ülkemize bir okul yapacağım." "10 öğrenciye burs vereceğim." "Ben Allah rızası için bir hayvan kesip dağıtacağım." dediği zaman kendisini borçlandırmıştır. Ama şart koşmadan, yani "şu işim olursa" diye Allah ile “pazarlık yapmadan,” “rüşvet vermeden” kendisini borçlandırmıştır.
Yine unutulmamalıdır ki örneğin beladan korur diye sadaka vermek, kazadan korusun diye araba - ev alınca kurban kesmek, çocuğum sınavı kazanırsa vs diye adak adamak, bedene şifa diye oruç tutmak, peygamberin rızasını umarak veya “huzur namazda” diye namaz kılmak, tüm bunlar, Allah rızası dışı amaçlarla amel etmektir. Allahtan başka kaygı ve maksatlarla ibadet etmek bu haliyle de şirk kapsamına bile girebilir. Çünkü ibadetler ve dini davranışlar ihlas yani yalnızca Allah’ın rızası ve gayesi için olmalıdır.
Şu da unutulmamalıdır ki adak adayan kişi mesela kestiği hayvandan kendisi de yerse, borcunu eksik ödemiş olur. Mesela birisinin bir kişiye 1.000 TL borcu olup 900 TL ödemişse, borç kalmış demektir. Adakta verilen hayvanın tümü Allah rızası için harcanmalıdır. Kişi kendisi yerse borcunu eksik ödemiş olur.
Sonuç olarak bir kişi kendi isteğiyle adak a dayarak kendisini borç altına sokabilir. Ama bu, Allah ile bir şart, bir pazarlık, rüşvet şeklinde olmamalıdır.
Faydalanılan Eserler :
130. Bölüm Sorular-Kuran'dan Cevaplar, H. Yılmaz (Youtube)
“Adak nedir, dindeki yeri nedir?” Din İşleri Yüksek Kurulu
- Özel, “Adak,” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 1, s. 337-340
