Mustafa BAŞARAN


ÇOCUKLARIN GELİŞİMİ VE OYUNCAK İLİŞKİSİ


               Oyun çocukların dünyayı deneyimlemesini ve anlamasını sağlayan; eğlenmek için yapılan aktivitedir. Oyuncak ise çocukların oyun oynarken kullandığı her türlü araçtır. Çocukların dünyasında önemli bir yere sahip olan oyuncaklar çocukların sadece eğlenceli vakitler geçirmesine yardımcı olmaz, çocukların başta fiziksel ve zihinsel gelişim olmak üzere çeşitli gelişim alanlarında gelişmesine yardımcı olur. Hayal dünyası çok geniş olan çocuklar çoğu zaman aklından geçenleri sözlü olarak açıkça ifade edemez. Bundan dolayı çocukların kendilerini oyun ve oyuncaklarla ifade etmesi mümkündür. 

 Oyuncaklar ve oyun çocuğun karar verme becerisini geliştirirken şekil ve renkleri öğrenmesini destekler. Paylaşma, işbirliği ve karar ver me gibi günlük hayatta çok önemli kazanımları edinilmesinde de önemli rol oynar. Çocuğun yaşı dikkate alındığında yaşa göre küçük oyuncaklar çocuğun ilgisini çekmeyebilir ya da çocuk oyuncaktan hemen sıkılabilir. Bu durumda oyuncak çocuğun gelişimine destek sağlamadığı gibi çocuk oyuncak ve oyundan da fayda görmez. Eğer çocuğun yaşına göre daha büyük yaşta çocuklar için tasarlanan oyuncaklar alınırsa çocuk bunlarla oynadığında kendisini yetersiz hissedebilecektir. Bu durumla birlikte çocuk duygusal anlamda öfkelenebilecek ve kaygı duyabilecektir. Bundan dolayı çocuklara yaşlarına uygun oyuncaklar alınmalıdır.

Oyuncak seçerken çocuğun yaşı ve ilgi alanları dikkate alınmalı çocuğu fiziksel, zihinsel ve dil gelişimi açısından geliştiren oyuncaklar tercih edilmelidir. Çocuğun dil gelişimine ve yaşına uygun toplumsal gelişimine katkı sağlayan oyuncaklar tercih edilmelidir. 

Geçmişe baktığımızda unutamadığımız oyuncaklar olmuştur. O oyuncağı kimin aldığı ya da kimin yaptığı, ilk gördüğümüz zaman, o oyuncakla oynanan oyunlar… kısacası oyuncak ile ilgili anılar… Günümüzde ise çocukların çok fazla oyuncağı olduğu için oyuncaklarla ilgili anıların olması, oyuncaklarla ilgili bağın olması biraz daha güçleşiyor, haliyle de çocuklar için çok fazla manevi anlama sahip olan oyuncaklarla ilgili güzel anılar oluşmuyor. 

Ortamda çok fazla oyuncak olduğunda çocuğun hangi oyuncakla oynayacağını bilemediğinden kafası karıştığı için bir süre sonra oynamaktan sıkılıp vazgeçiyor. Bazen de çok fazla oyuncağa sahip olmak çocukları aileden koparıyor ve çocuklar oyuncakların içinde saatlerce ayrı kalıyor. Sadece bunlarla da kalmıyor fazla oyuncak az oyuncakla bile çok güzel oyunlar kurgulayabilen ve bir eşyayı çeşitli şekillerde kullanabilen çocukların yaratıcılık becerilerini olumsuz yönde etkiliyor.  Bir evde çok fazla oyuncak varsa oyuncakların bir kısmı ortada olmalıdır. Diğer oyuncaklar ise depoda olmalı ya da ranzanın altına kaldırılmalıdır. 

Oyuncaklar ve yetenek gelişimi ilişkisi:

Seçilen oyuncaklar çocukların farklı yetenek alanlarını destekleyebilmektedir.

Büyük kas becerilerini geliştirecek oyuncaklar: üç tekerlekli bisikletler, kaykay, paten, halat çekme oyunları ve oyuncakları, tırmanma oyunları ve oyuncakları, barfiks, sallanma oyuncakları, kızak ve kayak takımları, top.

 

               Küçük kas becerilerini geliştiren oyuncaklar: makas, yapıştırıcı, keçeli kalem, sulu boya, küçük top, yapbozlar, parçalı oyuncaklar, legolar, mumlar, boyalar, iğne ve iplikler

Düş Kurma Becerisi: El kuklaları,  kuklalar, bez bebekler, mesleki oyuncaklar, legolar

Kurgu Becerisi: 

Arabalar, kamyonlar, oyuncak hayvanlar, trafik setleri, kum havuzu oyuncakları

 

Dil Gelişimi ve Sosyal Beceriler: müzik çalgı aleti, müzik setleri, mikrofon, oyuncak kamera

Matematik Yeteneği:  Oyuncak saatler, küpler, geometrik şekiller, 

Okuma ve Konuşma Becerisi:  Mıknatıslı harfler, harf eklemeli bulmacalar, küçük yazma tahtaları, 

Oyuncaklar genelde rastgele alınsa da bu yazıda da görülebileceği gibi oyunların çocuklara çok fazla etkisi bulunmaktadır. 

Çocuklara bir gün oyuncak alacağınız zaman çocukta o oyuncağın nasıl bir etki bırakacağını, hangi gelişim alanlarına katkı sunacağını düşünerek almak anlamlıdır.

YAZARLAR