Halkın din ile ilgili bilgileri her zaman doğru kaynaklara dayanmaz. Kulaktan dolma, aktarımlara dayanan bilgiler bazen gerçek bilgilere baskın çıkmaktadır. Halk arasında yanlış ve hiç gözden geçirilme gereği duyulmayan bilgilerden birisi de, Kur’an’daki ayet sayısıdır. Bu yazıdaki amacımız okuyucularımızın kafasını karıştırmak değil, yaygın olarak bilinen bir yanlışı düzeltmektir.
Ta çocukluktan itibaren öğretilen bilgilerden birisi de, Kur’an’da 6.666 ayetin olduğudur. Oysaki şu an elimizde bulunan Mushaf’ta, 6.236 ayet vardır. En baştan bilinmelidir ki bu farklılık, Kur’an’ın metni ile ilgili değil, bu metnin daha sonra bölünmesi ve numaralandırılması ile ilgilidir. Çünkü Kur’an, Rasulullah ve onun arkadaşlarının büyük çabaları sayesinde elimize değişmeden ulaşmıştır. Kur’an’da 323.015 harf, 77.439 kelime bulunmaktadır (Dr. Tayyar Altıkulaç, Yüce Kitabımız Hz. Kur’an, 31). Bu rakam ise en eskisinden ta elimizdeki Mushaflara varıncaya kadar hep aynıdır. Kur’an’daki ayet işaretleri Rasulullah’tan yaklaşık 170 sene sonra konulmuştur. Yazıdaki görselde de görüldüğü gibi en eski Mushaflarda sadece sure sonu ve başlarını gösteren işaretler dışında neredeyse başka hiçbir işaret bulunmamaktadır.
Rasulullah döneminde Arap yazısı çok ilkeldi. Bundan dolayı Kur’an’ın korunması hem yazı hem de hafıza, yani birçok kişinin ezberlemesi sayesinde sağlanmıştır. Kitabi kültürün pek yürürlükte olmadığı Arap kültüründe yazı, hafızaya yardımcı bir konumdaydı. Fakat Araplar dışındaki milletlerden insanların Müslüman olmaları nedeniyle Arap yazısına, okuyuşu geliştirmek ve okuma hatalarını gidermek amacıyla hareke, noktalama, secavend vs. gibi birçok özellik eklenmiştir. Amaç, yeni Müslüman olan kişilerin Mushaf’ı daha kolay ve hatasız okuyabilmelerini sağlamaktı.
İşte Mushaf’ın metnine eklenilen bu işaretlemeler sırasında ortaya çıkan görüşler sonucunda bazı âlimlerin Kur’an’da ayet sonu (durak) saydığı yerleri diğerlerinin saymaması, sure başlarındaki besmelelerle yine bazı surelerin başında bulunan harflerden (hurûf-ı mukattaa) her birinin müstakil birer ayet kabul edilip edilmemesi gibi sebeplerden dolayı ayet sayısında her biri 6.000’in üzerinde olan farklı rakamlar ortaya çıkmıştır. İbn Abbas’tan gelen bir rivayete göre o, bu sayının 6.600 olduğunu söylemiş. Ayet sayısını 6.204, 6.214, 6.219, 6.225, 6.236 olarak tespit edenler de olmuştur (Prof. Dr. Yusuf Şevki Yavuz, Prof. Dr. Abdurrahman Çetin, “Ayet,” Diyanet İslam Ansiklopedisi, c. 4, s. 243). Kûfe’lilerin, Ali ibn Ebu Talib’e dayandırdıkları görüş olan 6.236 sayısı kabul görmüş ve yeryüzünde basılı bütün Mushaflarda ayetler, bu sayıya göre numaralandırılmıştır.
Elimizdeki Mushaflardaki ayet sayısının 6.666 değil de 6.236 olduğunu kendiniz de teyit edebilirsiniz. Bu işlem biraz sürebilir, ama en azından doğruyu kendiniz de görmüş olursunuz. Elinize herhangi bir Mushaf veya Kur’an meali alın ya da internetten “kuran sureleri listesi” şeklinde arama yapın. İnternette çıkan listelerde her surenin ayet sayıları da bulunmaktadır. Bu 114 surenin ayet sayılarını toplayın. Eğer toplama hatası yapmamışsanız, kendiniz de rakamın 6.236 olduğunu görebileceksiniz.
Sonuç olarak bilinmelidir ki: Ayet sayılarındaki farklı bilginin nedeni, Kur’an’ın metniyle ilgili olmayıp bu metnin çeşitli kısımlara, bölümlere bölünüp numaralandırılması ile ilgilidir.
Dolayısıyla Kur’an metni bize değişmeden aktarıldığı halde metni şekilsel bölmeler sonucunda ortaya farklı görüş ve rakamlar çıkmıştır. Olay, bir metnin, nasıl bölündüğü ile ilgilidir, metnin kendisi ile ilgili değildir.
Bu konuyla ilgili daha fazla bilgiye ulaşmak ve yazıda kaynak gösterilen Diyanet İslam Ansiklopedisi’ndeki ilgili maka leye, QR kodunu tele fonunuza okutarak ulaşabilirsiniz.
