İnsanlar var olduğu günden bugüne yaşadığı çevreyi, nerede olduğunu, nereye gittiğini merak etmiş ve bu sorulara cevap aramıştır.
İlk zamanlarda geçtiği yerlere taşlar ya da işaretler bırakarak sonrasında yıldızlara gözlemler yaparak bu sorulara yanıt bulabilmiştir. Gelişen teknoloji ile birlikte 1970’li yıllarda gelindiğinde tüm bu sorulara hızlı ve doğru olarak yanıt veren GPS kavramı ortaya çıkmıştır. Bu sistem zamanla yaygınlaşarak navigasyon amaçlı kullanımlar için cep telefonlarımıza kadar girmiştir.
GPS (Global Positioning System) 1970’li yıllarda Amerika tarafından ilk başta askeri amaçlarla geliştirilen, günün her saatinde, her türlü hava koşulunda, herhangi bir yerde anlık olarak konum, hız ve zaman belirleyebilmeye olanak tanıyan konum belirleme sistemidir. Sistem ilk yıllarında yaklaşık 300 metre doğruluğunda konum bilgisi sağlarken günümüzde anlık olarak cm doğruluğunda konum bilgisi sağlayabilmektedir.
1982 yılına gelindiğinde Rusya kendi konum belirleme uydusu olan GLONASS’ı yörüngesine yerleştirmiştir. Bunun yanı sıra ABD yönetimindeki GPS sisteminin tek taraflı bağımlılık yaratmaması adına Avrupa Galileo uydu sistemini geliştirmiştir. Zaman ilerledikçe Hindistan IRNSS, Japonya QZSS, Çin BEIDOU isimli uydu sistemlerini geliştirmiştir.
Tüm bu sistemlerin ortak kullanımıyla GPS kavramı yerini GNSS kavramına bırakmıştır. GNSS (Global Navigation Satellite System) en basit anlatımla Amerika’nın GPS sistemi ile diğer ülkelerin uydu sistemlerinin birlikte kullanılmasıyla konum belirleme sistemi olarak tanımlanabilir.
Dolayısıyla GPS kavramı kullanıldığında yalnızca Amerika’nın sisteminden başka bir ifade ile markasından bahsedilmiş olur. Günümüzde navigasyon amaçlı kullandığımız cep telefonları bile GPS ile birlikte diğer uyduları da görmekte ve kullanmaktadır. Bu sebeple GPS kavramı yerine GNSS kavramını kullanmak sistemi daha iyi ifade edecek ve doğru olacaktır.
İhsan KAYA
28.11.2023