Anne ve baba henüz ilk kez çocuk sahibi olmuştur. Doğan bebek hem annenin hem de babanın hayatının merkezine oturmuştur. Haliyle de anne ve baba çocuğunun altının temizlenmesinden mamasına kadar bütün ihtiyaçlarının giderilmesi için canla başla mücadele edecektir. Sadece fiziksel ihtiyaçlar değil sevgi ve ilgi ihtiyacı gibi psikolojik ihtiyaçları da hassasiyetle karşılanacaktır. Çocuk evin neşesi ve en değerlisidir.
Oluşmuş olan sevgi ve güvene dayalı ortam aileye ikinci bir kardeşin katılmasıyla aile düzeninin değişmesine neden olabilmektedir. Çocuk anne ve babasının sadece kendisinin olmasını ister. Çocuğun eski günlerde olduğu gibi kendisine yönelmesini beklediği ilgi ve sevginin bir artık yeni düzende bir başkasına yönelmesi çocuğu derin bir hüzne kapılmasına neden olabilmektedir. Bir çocuk kendisine verilen değerin ve sevginin devam etmesini ister. Bununla birlikte ilgi ve sevginin paylaşılmak istenmemesi sonucu kabul edilebilecek doğal bir duygu kıskançlık olarak nitelenebilir.
İlginin küçük kardeşe yönelmesi iletişim kazaları, büyük çocuğun ilgi ve sevgiyi kaybedeceğine dair kaygıları ve aile içinde dengelerin değişmesi kardeş kıskançlığına neden olabilmektedir.
Kardeş kıskançlığı ile ilgili en önemli görev anne, babaya evde yaşayan diğer aile bireylerine düşmektedir.
Çocuğun çevresindeki bireylerin ona “pabucun dama atıldı’’, “artık annen seninle değil kardeşinle ilgilenecek’’ gibi cümleler kullanması büyük kardeşin kaygılanmasına neden olabilecektir.
Kardeş kıskançlığı bazı davranışsal problemlere neden olabilmektedir. Bunlar küçük kardeşin davranışlarını taklit etme, alt ıslatma, saldır ganlık, küçük kardeşin cinsiyetine bürünmeye çalışma gibi davranışlardır.
Neler yapılabilir?
Her ne kadar kardeş kıskançlığı olumsuz gibi görünse de rekabetin ve paylaşmanın olumlu taraflarından yararlanmak kardeşleri geliştirebilir.
Çocuğun sevgi ve ilgiyi paylaşması her ne kadar üzücü olsa da bu durum gerçek hayatın bir gerçeğidir. Çocuğun bu gerçekle erken yaşta yüzleşmesi ve bu durumun kabulü önemlidir.
Anne ve baba kıskanan çocuğa karşı ona da ilgi ve sevgi göstereceğini belirtmesi, onun isteklerine cevap vermesi kıskançlık duygusunu azaltacaktır.
Anne babanın kardeşlerle konuşması ve kardeşlerin birbiri hakkındaki düşüncelerini öğrenmesi ve hatalı düşüncelerine müdahale edebilmesi gerekebilir. Buna ek olarak kardeşlerinin birbiri hakkındaki duygularını ifade edilmesini sağlamak yoğun ve yıkıcı duyguların oluşmasını engelleyebilecektir.
Hediye alacakken iki kardeşe de hediye alınması kıskançlığın oluşmasını engelleyebilmektedir. Bununla birlikte yeni doğan bebeğe hediye alacakken büyük kardeşe de hediye alınabilir.
Her bireyin kardeşinden çok farklı özellikleri olabilmektedir. Anne ve babalar çocuklarının ayrı bir birey olarak görmeli, onların kişisel bireysel ihtiyaçlarına önem vermelidir.
Çocuklarla onların kaygıları üzerine konuşulabilir.
Kardeşler arasında yaşanan gerilimlere ve problemlere anne babalar direkt müdahale etmemeli ve problemi onların yerine çözmemelidir. Sorunu çözmeleri için çocuklara fırsat verilmeli ve çocukların uzlaşmasına destek verilmelidir.
Anne ve babalar çocuklarının bireysel özelliklerine göre yaklaşmalıdır. Bununla birlikte kardeşlere cinsiyet ayrımcılığı yapılmalıdır.
