Kur’an’da nebi ile rasul arasında çok büyük farklar vardır. Bundan dolayı ikisi için Farsça olan peygamber kelimesini kullanmak mümkün değildir (Ahzab [33] 36-37; Hac [22] 52).
Nebi, vahiy alan / değeri yükseltilen kişi demektir. Nebilik artık bitmiştir (Ahzab [33] 40). Rasul (ç. rusül) ise gönderilen elçi, taşınan söz demektir (el-Isfahani, el-Müfredat, R-S-L mad.). Bu bağlamda Kur’an da bir rasuldür (Bakara [2] 101, 89). İnsan olan elçi öldü, ama kitap olan elçi hâlâ aramızdadır.
Abdullah oğlu Muhammed hem nebi hem rasuldü. Sadece vahiy alırken nebi idi, Kur’an’ı tebliğ ederken ise rasuldü.
Kur’an’da nebiye itaati emreden hiçbir ayet yoktur. Kur’an rasule itaat ister. Kur’an’daki tüm Allah’a itaat emirleri, istisnasız olarak “Allah’a ve Rasulü’ne itaat edin” şeklindedir. Bu, Allah’a ve Rasulü’ne ayrı ayrı itaat edin demek değildir. Allah’a, Allah’ın ayetlerini tebliğ eden rasule itaat ederek itaat edin, demektir. Zira kim rasule itaat ederse Allah’a itaat etmiş olur (Nisa [4] 80). Allah’ın ayetlerini tebliğ ettiği, yani onlarda eksiltme ve çıkartma yapamayacağı için elçiye itaat Allah’a itaattir. Rasule isyan da Allah’a isyandır (Enam, [6] 33; Nisa [4] 14). Fakat nebiye sadece marufta (Kur’an’daki ilkelere) itaat edilecek, yanlış yaparsa karşı çıkılacaktır (Mümtehane [60] 12). Muhammed (as) ve diğer nebiler, nebi olarak hata yapmışlar, günah işlemişler ve uyarılmışlardır (Ahzab [33] 1-2; Enfal [8] 67-68; Muhammed [47] 19; Tahrim [66] 1). Üsve-i Hasene (Rol model), nebi değil Rasul Muhammed’dir. Sahabilerin örneğin Hendek savaşı öncesinde yapılan istişarede yönelttiği “Ya Rasulullah, bu senin mi Allah’ın emri mi?” sorusu aslında nebi ve rasul ayrımının pratikteki karşılığıdır.
Allah kendi sözlerini bize sadece elçileri aracılığıyla bildirdiği için rasulün helal kıldığı aslında Allah’ın helal kıldığı; elçinin haram kıldığı da Allah’ın haram kıldığıdır (Araf [7] 157). Elçinin hükmü, elçiyi gönderenin hükmüdür. Allah başka, rasul başka hüküm vermez. Yoksa bu şirk olurdu (Kehf [18] 26). Nebinin haram kılma yetkisi yoktur (Tahrim [66] 1). Nebi Allah’ın ortağı veya rakibi değildir, olamaz da.
Görüldüğü gibi nebi ve rasul kavramları arasındaki fark son derece önemlidir. Bundan dolayı bu iki farklı kavrama peygamber deyip geçiştirmek son derece hatalıdır. Bu konuda daha fazla bilgi için lütfen Prof. Dr. Zeki Bayraktar’ın, Kur’an ve Sünnet Ama Hangi Sünnet? eserine bakabilirsiniz.
