Bireysel ibadetlerle toplumsal sorumluluklar arasında bir bağ vardır. Kul, yaratıcıya karşı sorumlu olduğu gibi, yaratılanlara karşı da duyarlı olmak zorundadır. İbadetler Yüce Allah için yapılır, ancak ibadetin meyveleri başta insan olmak üzere tüm canlıları kuşatır.
Maûn Suresi, bireysel ibadetlerle toplumsal sorumluluklarımız arasındaki dengeyi çarpıcı bir şekilde ele almaktadır. Maûn Suresi’nde Yüce Rabbimiz meâlen şöyle buyurmaktadır:
“Yalanlayanı gördün mü o dini? İşte odur, itip kakan, hor gören yetimi. O ki, yoksulu doyurmaya teşvik etmez kimseyi. Yazıklar olsun o namaz kılanların haline ki, namazın amacından uzaklaştırmışlar nefislerini. Halka gösteriş yapmışlar, hayra da engel olmuşlar, ne yazık ki!” [1]
Kur’an bir hayat kitabıdır, hayata inmiştir, hayat verir. Kur’an’ın her bir suresini, hayatımızı güzelleştiren ilahi bir ders olarak görüp yaşantımıza aktarmak gerekir. Maûn Suresi de, üzerinde tefekkür ettiğimizde, bizlere şu mesajları verir:
Ey insan! Allah’ın belirlemiş olduğu ilahî yasaları asla yalanlama! Dînî değerleri asla aşağılama! Ödül ve ceza gününü [2] hiçbir zaman aklından çıkarma! Kimsenin kimseye faydasının olmayacağı [3] o büyük hesap gününü hatırla! Hesabını kolayca verebileceğin bir hayat için çabala!
Ey insan! Bu dünyanın bir de ahireti olduğuna inanıyorsan, kimsesizlere kimse ol! Toplumun zayıf kesimlerine karşı hassas ve duyarlı ol! Yetimlere, öksüzlere ve gariplere destek ol! Bir lokma ekmeğe, bir yudum suya muhtaç olan yoksullar için seferber ol! İnsanları da böylesi hayırlara teşvik edip yönlendiren ol!
Maûn Suresi bize der ki: Ey insan! Her ibadetin bir anlamı ve amacı olduğunu asla unutma! Rabbine karşı sorumlu olman gerektiği gibi, canlılara karşı şefkatli, çevreye karşı duyarlı ol! “Benim kalbim temiz.” düşüncesine kapılarak kulluk görevlerini ihmal etme! Aynı şekilde, “ibadetlerimi yapıyorum.” diyerek de insânî ilişkilerini arka plana itme!
Ey insan! Yüce Allah, dış görünüşüne bakmayacak; malına, mülküne, servetine bakmayacak. Yüce Allah senin kalbine bakacak, niyetine bakacak, davranışlarına bakacak. [4] Ey insan! İbadetlerinde samimi ol! Riyakâr olma; dindarlığına gösteriş bulaştırma! İbadetlerini, insanları memnun etmek için değil, Yüce Allah’ın rızasını kazanmak için yap!
Ey insan! Gücün yettiğince iyiliğe öncülük et; kimsenin hayrına engel olma! Hayatı daima, Yüce Allah’ı görüyormuşçasına bir bilinçle yaşa!
Rabbim, bizleri ibadet ve sorumluluk dengesini gözeten kulların-dan eylesin. Selam ve dua ile
Kaynaklar:
[1] Maûn, 107/1-7.
[2] Fatiha, 1/4.
[3] İnfitar, 82/18-19.
[4] Müslim, Birr, 34.